Opening vispassage

Vissen die graag van zout naar zoet water willen zwemmen (en weer terug) kunnen voortaan de monumentale sluis Ezumazijl en gemaal Dongerdielen vrij passeren. Donderdag 14 december openden de drie bestuurders van programma Súd Ie, Rebecca Slijver (gemeente Noardeast-Fryslân), Gerben de Boer (Wetterskip Fryslân) en Sijbe Knol (provincie Fryslân) de nieuwe visverbinding tussen de Waddenzee en de achterliggende poldersloten.

Het gemaal en naastgelegen sluis in Ezumazijl waren een hindernis voor vissen. Diadrome vissoorten (levend in zout én in zoet water), zoals de driedoornige stekelbaars en de paling, trekken graag van de Waddenzee via het Lauwersmeer en de Súd Ie naar de polders. In het voormalige stroomgebied van de Súd Ie planten ze zich voort (stekelbaars) of groeien ze op (paling). Vroeg of laat willen ze weer terug naar het zoute water.

Daarom zijn er sinds de start van het project in 2013 in en rond de Súd Ie zeven vispassages, gebouwd. Zo kreeg de nieuwe sluis De Skâns (bij Oostmahorn) een vispassage. Ook is er in het natuurgebied Eanjumer Kolken een doorgang voor vissen aangelegd en zijn er in het gebied diverse opgroei- en paaigebieden gerealiseerd.De passage in Ezumazijl is de achtste vispassage in het programma Súd Ie.

Verbeteren vismigratie

Vissen maken al gebruik van de ‘zijdeur’ van het gebied, de migratieroute via De Skâns. De verwachting is dat de meeste vissen gebruik gaan maken van de nieuwe ‘hoofddeur’, de vispassage Ezumazijl, om naar de binnenwateren te zwemmen. Zij worden hier aangetrokken door de sterke lokstroom van het gemaal.

Bestuurder Gerben de Boer van Wetterskip Fryslân: ‘Binnen programma Súd Ie hebben we veel aandacht voor het herstellen van de ecologische verbinding tussen Wad en achterland. Met de nieuwe vispassage in Ezumazijl zijn het gemaal en de sluis als hindernissen in de zwemroute weggenomen en verbetert de vismigratie en de visstand. We zetten samen met Hogeschool Van Hall Larenstein de komende jaren in op de monitoring van vissen. Want we willen ook weten of de aangelegde voorzieningen, waaronder deze vispassage, in het gebied werken.’

Start vismonitoring

Bij de vispassage Ezumazijl zijn zogenaamde detectiepoortjes geplaatst. Zo kunnen onderzoekers van Van Hall Larenstein vissen met een zender de komende jaren volgen. Zij meten hoeveel vissen er door de sluis en het gemaal gaan. Zij doen dit ook bij de vispassage bij Oostmahorn. Hier zijn inmiddels meer dan twintig verschillende soorten vis doorheen gezwommen.

Ondergrondse vispassage
De bouw van de nieuwe vispassage nam ongeveer een half jaar in beslag. De vispassage ligt tussen het gemaal en de sluis in, op grond in eigendom van Wetterskip Fryslân. De constructie van de vispassage bestaat uit een betonnen put met geautomatiseerde schuiven, twee pompen en leidingwerk. De in- en uitstroomopeningen liggen vlak boven de waterbodem. De hele constructie ligt onder de grond en is nauwelijks zichtbaar.

Programma Súd Ie
Programma Súd Ie is een samenwerking van gemeente Noardeast-Fryslân, Wetterskip Fryslân en provincie Fryslân en wordt mede mogelijk gemaakt door bijdragen van het Waddenfonds. Het programma heeft naast economische doelen, zoals het bevaarbaar maken van de Súd Ie, ook ecologische doelen, zoals het verbeteren van de reis van vissen tussen zoet en zout water.

Tekst: Wetterskip
Beeld: Marit Anker

Eerder maakten we ook als eens deze uitleg voor de vispassage bij Esonstad.